رغبت سنجی شغلی(برای آنهایی که در انتخاب مسیر خود سردرگم هستند

[یک همراه سبز]

مقدمه
یکی از موضوعات مهم و اساسی برای انسان علاقه است، چیزی که به آن گرایش دارد و می تواند بخش قابل توجهی از نیازهایش را بوسیله آن مرتفع سازد. گاه آدمی از علائق خود آگاه است و بسوی آن میل پیدا می کند و گاه علایقی را در درون خود دارد که از آن بی اطلاع و یا کم اطلاع است. یکی از همین علایق مهم علاقه شغلی است.
از نظر علایق شغلی آدمی را می توان به دو دسته تقسیم نمود.
الف) انسان های موفق: کسانیکه از علایق شغلی خود باخبرند و برمبنای همین علاقه در آن رشد می یابند و پیشرفت می کنند. ممکن است افرادی در اطراف ما باشند و ما آنها را می شناسیم که پیشرفت های قابل توجهی در زمینه هایی داشته اند که به فکر ما خطور نمی کرد. ولی به دلیل علاقه به نتیجه مطلوب رسیدند.
ب) انسان های ناموفق: اشخاصی که قدم در مسیری گذاشتند که نه برمبنای علاقه بلکه صرفا نگاه به بازار و گاه توصیه دیگران و به موفقیت چندانی دست نیافتند و یا از موفقیت بدست آمده احساس موفقیت نداشتند.
لازمه موفقیت در شغل، علاقمندی نسبت به آنست و این علاقمندی در مدلی تحت عنوان "مدل شناخت علائق شغلی هالند" ذکر شده است.
در این مقاله بصورت خلاصه به تشریح مدل هالند می پردازیم:
● مدل هالند
مدل هالند را می توان در سه عبارت زیر خلاصه نمود:
۱) طبق این مدل که یکی از جامع ترین و معتبرترین مدل های شخصیتی در سطح جهان محسوب می شود، انسان ها به شش تیپ شخصیتی تقسیم می شوند: واقع گرا (Realistic)، جستارگر (Investigative)، هنرمند (Artistic)، اجتماعی (Social)، کارآفرین (Enterprising) و عرفی/قاعده گرا (Conventional).
۲) زمانیکه اشخاص با شخصیت همسان در کنار یکدیگر و یا با یکدیگر کار می کنند محیطی مناسب بمنظور رشد و شکوفایی خویش و توسعه سازمان و حتی جامعه حاصل می شود.
۳) انسان ها زمانی به موفقیت می رسند و از موفقیت خویش احساس رضایت می کنند که بین نوع شخصیت و ماهیت شغلی که بدانها محول می شود ارتباط و همبستگی معنی داری وجود داشته باشد.
برای مثال: شخصی با شخصیت "هنرمندی" به احتمال بسیار بالایی در مشاغلی موفق خواهد بود که ماهیت آن هنرمندی باشد.
علاوه براین، زمانیکه شخصی با تیپ شخصیتی "هنرمند" با اشخاص دیگری کار می کنند که نوع شخصیت آنها نیز همان باشد. فرد در آن محیط قابلیت ها و شایستگی های خود را بروز خواهد داد و نتایج آن برای شخص و سازمان درخشان خواهد بود. جدول زیر میزان انطباق اشخاص را باهم نشان می دهد:
البته، در دنیای وافع انسان ها دارای ترکیبی از انواع تیپ های شخصیتی هستند، بنابراین ممکن است مشاغل از گروههای مختلف برای یک فرد مناسب باشد.
بطور خلاصه، انسان زمانی از تصدی یک شغل احساس رضایت خواهد کرد و در آن موفق خواهد شد که بین تیپ شخصیتی او و شغل مربوطه تناسب و همبستگی وجود داشته باشد.
● تعریف شش تیپ شخصیتی هالند
▪ واقع گرا
- افراد با این تیپ شخصیتی دوست دارند با ماشین ها و ابزارآلات کار کنند و عموما از فعالیتهای اجتماعی مانند تدریس و اطلاع رسانی به دیگران گریزانند.
- در کار با ماشین آلات و ابزار و فعالیتهای مکانیکی و الکتریکی به مهارت های خوبی دست می یابند.
- فعالیتهایی برای این افراد جذاب است که قابل دیدن، لمس کردن و استفاده باشد.
- خودشان را بعنوان شخصی عملگرا، مکانیکی و واقع گرا معرفی می کنند.
▪ جستارگرا
- دوست دارند مطالعه کنند و به حل مسائل ریاضی و علوم بپردازند، عموما از هدایت و تشویق و ترغیب دیگران گریزانند.
- در درک و حل مسائل علوم و ریاضی بخوبی عمل می کنند.
- برای علوم ارزش زیادی قائل هستند.
- خودشان را بعنوان فردی دقیق، علمی و باهوش معرفی می کنند.
▪ اجتماعی
- دوست دارد به دیگران کمک کند و به فعالیتهایی نظیر تدریس، مشاوره، پرستاری و آگاهی به دیگران علاقمندند.
- عموما از فعالیتهای مانند کار با ماشین آلات و ابزار گریزانند.
- به خوبی تدریس می کند و مشاوره می دهد.
- کمک کردن به دیگران و حل مسائل اجتماعی را دوست دارد و برای آن ارزش قائل است.
- خودش را بعنوان فردی قابل اعتماد و با رفتاری دوستانه که به دیگران کمک می کند معرفی می نماید.
▪ کارآفرین
- دوست دارد سایر افراد را رهبری کرده و آنها را تشویق و ترغیب به انجام اعمالی نماید، علاقمند است ایده هایی را به دیگران ارائه دهد یا چیزهایی را به دیگران بفروشد. عموما از فعالیتهایی که مستلزم مشاهده دقیق و علمی است و یا تفکر تحلیلی گریزان است.
- در هدایت دیگران و فروش بسیار خوب عمل می کند.
- خودش را بعنوان فردی پرانرژی، ایده آل گرا و اجتماعی معرفی می کند.
▪ عرفی و قاعده گرا
- دوست دارد با اعداد و مستندات کار کند و یا با ماشین آلاتی که دارای نظم و ترتیب خاصی هستند. عموما از فعالیتهای مبهم و بدون ساختار گریزان است.
- در فعالیتها و مشاغلی که نیازمند کار با مستندات و ثبت دفاتر است به خوبی کار می کند.
- موفقیت در کسب و کار برای او ارزشمند است.
- خودش را بعنوان فردی منظم، که قوانین را به دقت رعایت می کند معرفی می کند.
▪ هنرمند
- انجام کارهای خلاق مانند هنر، نمایش، موزیک و نوشتن و مطالعه رمان را دوست دارد، عموما از کارهای نظم یافته یا تکراری گریزان است.
- قابلیتهای هنری خوبی مانند تالیف رمان، تنظیم نمایش و موزیک دارد.
- برای کارهای هنری ارزش قائل است.
- بخوبی ارائه می دهد، صحبت هایش نو است و استقلال عمل و فکر دارد.