آموزش واردات و بایدها و نبایدهای این شغل

[m_grate29]

شروع بحث با خلاصه از واردات.

ورود و صدور کالا به کشورهای مختلف و به طور کلی بازرگانی بین الملل در سطح کلان بر اساس تئوری های مطرح شده در سطح کشور ها(مزیت مطلق تا الماس ملی پورتر) مطالعه می شود و در سطح خرد نیز بر اساس نیاز بازار و شرایط بنگاه های اقتصادی مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین شرکتها برای انتخاب کالا مطالعات داخلی و خارجی گشترده ای را انجام می دهند و کالا را بر اساس عوامل متعدد از جمله موارد زیر انتخاب می کنند:
تجربه شخصي، نياز بازار، پايين بودن ريسك فروش، توانايي مالي براي خريد كالا، امكان ارائه خدمات پس از فروش.
طبیعتا بعد از انتخاب کالا شرکتها شروع به منبع یابی نموده و و با ابزارهایی همچون اینتر نت و دیگر ابزار های مدرن و قدیمی سعی به شناسایی شرکت هایی می کنند که در اقصی نقاط جهان کالای انتخاب شده را عرضه و به بازارهای جهانی ارایه می کنند. بعد از مطالعات اولیه شرکت باید وارد مرحله انتخاب تامین کننده گردد که معمولا از دو طریق مکاتبه یا مذاکره بازرگانی انجام می شود.بعد از چانه زنی و نهایی شدن شرایط معامله فروشنده شرایط معامله و در واقع توافقات حاصل شده را در قالب سندی به نام پروفرما اینوییس برای خریدار ارسال می کند. در کشور ما، بر اساس ماده 8 قانون صادرات و واردات، خریدار بعد از دریافت پروفرما جهت ادامه فرایند موظف به انجام ثبت سفارش در وزارت بازرگانی می باشد.این مرحله به معنای اخذ مجوز واردات از وزارت بازرگانی باشد که با ارایه اسناد لازم و پرداخت مبلغ مربوطه انجام می شود و وزارت بازرگانی مجوز لازم را در اختیار خریدار قرار می دهد که با صدور مجوز و درج شماره هشت رقمی و ممهور نمودن ظهر فرم به پایان میرسد. اسناد لازم جهت ثبت سفارش عبارتند از پروفرما، اصل و کپی کارت بازرگانی، اصل فیش پرداختی مبلغ نیم در هزار ارزش CFR کالا پرداخت شده به حساب مربوطه، فرم های تکمیل شده ثبت سفارش، کارت و شماره عضویت در وزارت بازرگانی. بر اساس ماده 3 قانون صادرات و واردات کشور داشتن کارت بازرگانی جهت واردات و صادرات کالا بصورت تجاری امری ضروری می باشد. همچنین وزارت بازرگانی در زمان صدور مجوز ثبت سفارش به ماده2 قانون صادرات و واردات نیز توجه ویژه ای دارد. این ماده کلیه کالاها را به سه دسته مجاز، مشروط و ممنوع تقسیم می کند. کالای مجاز نیاز به مجوز خاصی ندارد و بدون گرفتن مجوز (بجز مجوز ثبت سفارش و گواهی استاندارد ) قابل وارد نمودن می باشد.واردات کالای مشروط نیاز نیاز به اخذ مجوز از سازمانهای خاص همچون انرژی اتمی، سازمان محیط زیست و ... دارد. کالاهای ممنوع به دو دسته ممنوع قانونی(بر اساس میزان عرضه و تقاضا و شرایط بازار و تولید داخل متغیر است) و ممنوع شرعی(آلات قمار، محصولات و گوشت حیوانات حرام همچون خوک، مشروبات الکلی و ...) تقسیم می شوند.
وزارت بازرگانی بعد از بررسی موارد فوق و بررسی نمودن تعرفه کالا مجوز ثبت سفارش را صادر نموده و به خریدار تحویل می دهد. در گام بعد خریدار بر اساس نوع پرداخت و نوع واردات به لحاظ ارزی باید گام بعد را انجام دهد.پرداخت های بین المللی به چهار دسته پیش پرداخت، پرداخت نسیه، برات های اسنادی و اعتبار اسنادی تقسم می شوند. نوع واردات به لحاظ ارزی در کشور ما نیز بر اساس مواد مختلف قانون صادرات و واردات از جمله مواد ....به سه دسته واردات با ارز آزاد، واردات بدون انتقال ارز و واردات در مقابل صادرات انجام می شود.
در این متن فرض بر این است که واردات بصورت اعتبار اسناد و طبعا با ارز آزاد انجام می شود.
بعد از ثبت سفارش خریدار باید کالا را مقابل خطرات فیزیکی حمل و نقل بیمه نماید.این بیمه که شاخهای از بیمه های بازرگانی می باشد در حال حاضر در تمام کشورهای جهان در سه کلوز استاندارد بین المللی تحت عناوین C، B و A صادر می گردد که میزان پوشش خطرات از C به A افزایش می یابد. بعد از خرید بیمه نامه خریدار به بانک مراجعه و درخواست گشایش اعتبار اسنادی می دهد. زمان درخواست فرد اسنادی همچون پروفرمای ممهور به مهر وزارت بازرگانی، کارت بازرگانی، تعهد نامه های ضروری، فرم تکمیل شده درخواست گشایش اعتبار، بیمه نامه(بر اساس قانون بیمه کشور صادر شده توسط شرکت بیمه ایرانی) و ... را به بانک تحویل می دهد. بانک بعد از اعتبار سنجی و تعیین میزان سپرده و اخذ آن از خریدار اقدام به گشایش اعتبار و ابلاغ آن به بانک فروشنده می نماید. آن بانک نیز اعتبار را به فروشنده ابلاغ می نماید و فروشنده اقدام به تهیه و ارسال کالا می کند. ممکن است بنا به درخواست خریدار بازرسی کالا قبل از حمل توسط شرکتهای مستقل بازرسی نیز انجام شود. فروشنده بعد از انجام این امور و دریافت اسناد از موسساتی همچون شرکت حمل، بازرسی، اتاق بازرگانی و ... اقدام به تحویل اسناد به بانک خود نموده و وجه اعتبار را دریافت می کند. آن بانک نیز در 5 روز کاری(بر اساس UCP DC 600) اسناد را بررسی و به بانک گشاینده مکنتقل می کند. بانک گشاینده در گام بعد با خریدار تسویه حساب نموده و وثیقه را آزاد و اسناد را به خریدار تحویل می دهد. در این زمان کالا نیز به گمرک ایران وارد شده، تخلیه و تحویل انبار های گمرک مقصد شده است. در گام بعد خریدار با در دست داشتن اسناد (شامل اسناد داخلی (آنچه در داخل کشور تهیه شده همچن بیمه نامه، کارت بازرگانی و ...)و خارجی(آنچه که فروشنده از خارج ارسال نموده همچون گواهی مبداء، فاکتور و ...)) به گمرک مراجعه و اقدام به ترخیص کالا از گمرک می نماید.
گمرک در واقع بازوی اجرایی دولت برای کنترل ورود و خروج کالا از قلمرو گمرکی کشور می باشد. از دیر باز دولت ها به دلایل سیاسی، امنیتی، اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، ارزی و مالی، محیط زیست و ... سعی در کنترل واردات و صادرات داشته اند که در کشور ما نیز به لحاظ موقعیت جغرافیایی اقتصادی این موضوع وجود داشته است و دولت ها سعی در دخالت در بازرگانی بین الملل می نموده اند. اهداف اصلی این دخالت عبارتند از کسب درآمد، اهداف حمایتی و اهداف استراتژیک. نکته بعد این است دولت جهت دستیابی به این اهداف چه ابزاری در دسترس دارند؟ در متون بازرگانی کلیه ابزار ها یا موانع تجاری را به دو دسته موانع تعرفه ای و موانع غیر تعرفه ای تقسیم نموده اند. سازمان اصلی متولی انجام این کنترلها و اعمال قوانین مذکور در اکثر کشورها گمرک می باشد که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین در کشور ما در حال حاضر گمرک بخشی از وزارت امور اقتصادی و دارایی می باشد. کالا در بدو ورود از راه های مجاز که گمرک در آنجا حضور دارد به کشور وارد شده و برای انجام تشریفات ترخیص تحت کنترل گمرک در می آید. ورود کالا از راه های غیر مجاز جزء مصادیق مهم قاچاق کالا می باشد.
در گام اول مرحله ترخیص کالا، خریدار با در دست داشتن اسناد کامل جهت انجام تشریفات ترخیص اقدام به اظهار کالا می کند. بر اساس بند ه ماده 2 قانون امور گمرکی اظهار عبارت است از :
ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک به شکلی که با توجه به آن اوصاف و مشخصات ، کالای اظهار شده معین و مشخص گردیده و از غیر آن و مشابه آن کاملا و به نحو روشن متمایز گردد.
صاحب کالا در گام اول اطلاعات و اوصاف کالا را بر اساس اسناد در فرم خام اظهارنامه بصورت دستنویس وارد نموده و آن را به قسمت ورود داده تحویل و بعد از تایپ و چاپ اظهارنامه اطلاعات آن را بررسی می نماید. در صورتی که تناقضی وجود نداشته باشته اظهارنامه را به قسمت احراز هویت تحویل می دهد. در آن قسمت بعد از بررسی هویت اظهار کننده و صاحب کالا و نداشتن بدهی صاحب کالا به گمرک(ماده 14) شماره ثبت کوتاژ را از سیستم کامپیوتری گرفته و بر اظهارنامه درج می نماید. از این لحظه به بعد کالا اظهار شده تلقی شده و کلیه اسناد به اظهارنامه الصاق و لاک و مهر می شود. در گام بعد اظهار کننده جهت تعیین ارزیاب به به رییس سرویس ارزیابی مراجعه می نماید. در ظهر اظهارنامه نام ارزیاب توسط رییس سرویس درج می گردد و اظهار کننده با همراه داشتن اسناد به وی مراجعه می کند تا مرحله کنترلهای گمرکی شروع شود. کنترلهای گمرکی در چند بعد انجام می شوند که در دو مرحله ارزیابی اسنادی و ارزیابی و فیزیکی تبلور می یابد.
در این مرحله ارزیابی کالا انجام می شود پس از ارزیابی، ارزیاب نسبت به ظهر نویسی اظهارنامه وکنترل وجوه پرداختی وسیر مقررات اقدام وپس از خاتمه این کنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء وآن را به اظهار کننده تحویل می دهد. در مرحله ارزیابی اقدامات متعددی از جمله موارد زیر انجام می شود:
شمارش کالا، مشخص نمودن دقیق محتویات هر بسته، تعیین تعرفه کالا، تعیین ارزش کالا، انطباق شرایط ورود کالا با مقررات واردات، اعمال قانون و مقررات امور گمرکی، انجام محاسبات لازم برای حقوق ورودی و هزینه های گمرکی.
در مرحله کنترلهای گمرکی موارد فوق با دقت بالا به انجام میرسد. تعیین تعرفه کالا و مشخص نمودن میزان حقوق ورودی آن تعرفه که بصورت سالانه تعیین می شود از مراحل بسیار مهم می باشد. از سوی دیگر تعیین ارزش کالا که بر اساس ماده 10 قانون امور گمرکی عبارت است از ارزش CIF کالا نیز اهمیت زیادی دارد. بخش تعیین ارزش گمرک یا خود ارزیاب ارزش کالا را مشخص می نماید تا بر اساس تعرفه و ماخذ تعیین شده حقوق ورودی محاسبه و از فرد دریافت گردد. بعلاوه رعیت قانون امور گمرکی و شرایط ورود کالا بر اساس مقررات صادرات و واردات و بخشنامه ها و اییئن نامه های گمرکی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مرحله توجه به مواد قانونی مربوط به ممنوعیت ها (ماده 40) کالاهای قاچاق(ماده 29) معافیت ها(ماده 37 و 38) و ...مهم می باشد.
از سوی دیگر، بر اساس قانون امور گمرکی کشور موانع تعرفه ای یا در یافت های مالی کشور ما از واردات قطعی عبارتند از :
حقوق گمرکی: بر اساس قانون به میزان 4% و از کلیه کالاها دریافت می گردد. این مبلغ مصوب مجلس می باشد.
سود بازرگانی: هر ساله توسط هیات دولت مشخص می شود. وزارتخانه ها تعرفه پیشنهادی کالاهای مربوط به حوزه فعالیت خود را تا اواخر آذر هر سال به وزارت بازرگانی اعلام نموده و آن وزارتخانه با تعامل با وزارتخانه های دیگر تا نیمه بهمن تعرفه ها را نهایی و در هیات دولت تصویب نموده و در ابتدای سال بعد اجرایی می گردد.
عوارض: مبالغی است که گمرک به نیابت از سازمانهای دیگر از جمله آموزش و پرورش، تعاون، آسفالت، و ... دریافت می دارد. عوارض از جمع حقوق گمرکی و سود بازرگانی اخذ می گردید و نه از ارزش CIF کالا.
هزینه ها: مبالغی است که گمرک بابت خدمات اضافی و فوق العاده خود همچون تخلیه و بارگیری، انبارداری، آزمایشگاه، بدرقه و ... دریافت می دارد.
قبل از سال 1382 این مبالغ بصورت مجزا محاسبه و دریافت می گردید. اما از آن زمان به بعد با تصویب لایحه تجمیع عوارض کلیه دریافتی ها یا موانع تعرفه ای در یک قلم دریافتی که شامل موارد فوق می باشد(بجز هزینه ها) تحت عنوان حقوق ورودی تجمیع گردید. البته لازم به ذکر است که هزینه هایگمرکی همچنان بصورت مجزا محاسبه و دریافت می گردد.
بعد از تعیین نهایی مبلغ پرداختی بر اساس تعرفه و ارزش کالا و پرداخت آن، پروانه سبز صادر و به امضاء دوم ارزیاب و امضاء نهایی ریئس سرویس ارزیابی می گردد و برای خروج کالا از گمرک با درب خروج و انبار هماهنگ می گردد و کالا از گمرک خارج می شود. هر چند گمرک و صاحب کالا تا 8 ماه بعد از خروج کالا از گمرک می توانند درخواست استرداد(توسط صاحب کالا) یا ابلاغیه کسر دریافتی(توسط گمرک) ارایه نمایند.